Eerste bijeenkomst over duurzaamheid in de Vesting: een avond van ontdekkingen

Door: Thomas Hofhuis (buurtteam NVDM)

Daar was het dan. De eerste bijeenkomst van een team van bewoners die zich binnen Naarden Vesting bezighouden met Verduurzaming. Alles in het kader van de energietransitie waar ook de Gemeente Gooise Meren de komende achttien maanden haar beleidsplan klaar moet hebben. Hoe gaan we dat in elkaar zetten in een Vesting met al die karakteristieke monumenten? Wel, een ding is duidelijk: met behoud van het karakter, van de uitstraling van dit totale monument.

Dit team van vrijwillige betrokken bewoners heeft de naam Naarden Vesting Duurzaam Monument bedacht, een Missie en een Visie geschreven. En onder de vlag van het Bewonersplatform Naarden Vesting werd deze eerste avond over Duurzaamheid en Energietransitie georganiseerd. Op 4 februari. Maar liefst 140 aangemelde bewoners waren er getuige van hoe Platform voorzitter Boenk van Marle een ieder welkom heette en uitnodigde mee te doen aan een open debat. Hij was trots. Ook moderator Peter van Steensel, heel enthousiast ingezet voor deze avond, daagde een ieder uit mee te doen, te stemmen, vragen te stellen en met name “te komen met van alles en nog wat dat we samen kunnen delen.” Dat was wellicht het meest belangrijk: kennis en ervaringen uitwisselen, delen met elkaar en samen komen tot een volgende niveau van denken en handelen als het gaat om een antwoord op de vraag “Hoe gaan we dat straks allemaal doen? Van het gas af, Wind, Zon….Waterstof.”

De avond was bedoeld om mensen allereerst een kijkje te geven in een dossier dat lang niet voor iedereen duidelijk is. Wat betekent een en ander nu, wat wil en doet de overheid, en met name in de Vesting: “Wat mag er wel en vooral, wat mag er niet?”

Clara Thomas, een van de initiatiefneemsters van het Vesting Duurzaamheid team, stelde de verschillende leden van “haar” team voor en gaf aan dat de focus de eerste tijd met name ligt op de dingen die wat dichterbij liggen. Om maar te noemen: “Hoe kunnen we minder energie gebruiken?” Later kan verder gegaan worden op “Kunnen we andere energie gebruiken?”, “Kunnen we gezamenlijk, collectief tot afspraken komen als het gaat om verbouwen, isoleren, energie inkopen of zelfs van bron veranderen.” En bij alle verschillende presentaties en de vragen rondjes daarna ging het met name om “vertel wat je weet, deel het met elkaar en laten we eens kijken wat we van elkaar kunnen leren.” Met een ideologisch fundament natuurlijk. We hebben de wereld niet cadeau van onze ouders, maar te leen van onze (klein)kinderen.

Heel veel bewoners in de Vesting – zo was al snel helder – hebben de afgelopen decennia van alles gewild en geprobeerd maar vinden veelal bot als het ging om “wat mag er wel en wat mag er niet.” Die vertwijfeling kwam al ras ter tafel. “Ja, kun je wel zeggen, maar ik heb vier jaar geleden een keer……” Waar praten we over. De praktijk. Eerst een bewoner in de Kloosterstraat (monument) die, samen met een tweetal bewoners van andere woningen, zijn huis beschikbaar had gesteld voor een Scan. Waar hebben we het nou eigenlijk over? En dan bleek ineens heel veel duidelijk dan wel mogelijk.

Deskundigen in monumenten verduurzaming Groene Grachten hadden daar vervolgens beelden bij. En, laten we eerlijk zijn: we hebben woningen die van voor 1800 zijn, we hebben woningen van de periode van 1800-1930 en woningen die daarna zijn gebouwd. Maar als we praten over ander glas, isolatie, folie tussen muur en radiator en Quick Wins als LED lampen dan zijn er al best zaken aan te pakken. Of….zoals een bewoner aangaf: “Wij hebben onze elektrische apparatuur vervangen door een generatie van +++ apparaten en besparen nu € 900 per jaar. Enfin, daar was de avond ook voor: eye openers. Veel geluid in de zaal van “O ja, zo kan het natuurlijk ook.”

Mooi derhalve dat een club van vrijwilligers als WattNu (energie coöperatie), na een beeld van wat er wel al mogelijk is, lieten zien hoe je de aanpak van de energie transitie, de verduurzaming kunt laten landen. “Schrijf u in voor de opleiding Energie coach. We hebben er al 20, negen nu in opleiding.” Straks komen deze mensen, op verzoek van bewoners, aan huis om de te inventariseren hoe en wat er mogelijk is.

Karin van Schuppen, kartrekker van het duurzaamheidsteam en buitengemeen ervaren in het slaan van bruggen tussen Noodzaak & Beleid schetste een beeld van de stappen, de overleggen, de ambities aan zowel de kant van bewoners als van de kant van de gemeente. Een verhaal waaruit blijkt dat “het eitje niet een twee drie gebakken is” maar dat menig betrokkene graag wil, los nog even van een landelijke overheid die aan de andere kant van de tafel de opdracht tot een Energie Transitie bij Gemeenten heeft neergelegd.

De worsteling van Gemeenten – en dan mogelijk ook specifiek als we het hebben over Monumenten als De Vesting – kwam wel tot uiting in het verhaal van Barbara Boudewijnse. Veel open einden en veel mist als het gaat “mogen we nou wel of niet ook af en toe buiten de lijntjes kleuren terwijl we alle respect betonen voor de Vesting als monument.” Dat is niet alleen des Gemeente; dat is ook een landelijk verhaal.

Maar de afdronk: we moeten wel. En twee: we zijn zelf als bewoners in hoofdzaak verantwoordelijk voor het zetten van stappen.

Dat gaf ook Jort Meijer nog eens aan. Van huis uit een technische man en zeer gedreven bezig, binnen het Vesting Duurzaamheidsteam met wat is er technologisch mogelijk. “Gaan we van het gas af?” “Nee, welnee, we gaan aan het gas, maar ander gas”. Waterstof. Zijn heldere verhaal schetste een nieuwe wereld waarin Waterstof in feite de accu, de stroomdrager is van de nieuwe elektrische aandrijvingen. Een wereld die volgens hem veel dichterbij ligt dan iedereen vaak denkt.

Moeten we daar dan op wachten? Welnee. We moeten aan de slag met wat we NU kunnen doen. En dat is opmerkelijk veel. Isoleren, ander glas, dichtmaken van kieren, weren van tocht, gezamenlijk oplossingen bedenken. En straks: allemaal aan een of twee windmolens, rijen van zonnepanelen op publieke gebouwen en bedrijfsgebouwen in de omtrek, waterstof centrales. Niet belangrijk om het in te vullen als we met elkaar – dat is de kracht van een bewonerscollectief – weten dat we de weg hebben ingeslagen en gezamenlijk makkelijker doen dan alleen. Ook de Gemeente realiseert zich dat en looft de kracht van dit soort bewoners initiatieven.

Aan het eind konden de aanwezigen zich melden aan tafeltjes. Tafels over Glas, over Waterstof, over Groene Grachten en wat doe ik met mijn monument, over WattNu. Namen en rugnummers, emailadressen werden opgehaald en moderator Peter van Steensel sloot daarvoor terecht af: “dit is het begin van nog vele bijeenkomsten waarin we elkaar met deze gemeenschappelijke ambitie nog beter leren kennen.”

Met dank aan het gastvrouwschap van de Grote Kerk – directeur Ellen Snoep was helaas door griep geveld – en aan de mensen van Ruysdael en Comenius Bier voor de verzorging, ook in gemoedelijke sfeer achteraf.